Ομιλία μου κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου του Υπουργείου Παιδείας για την Ανώτατη Εκπαίδευση
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι
Τι θα περίμενε να βρει κάποιος όταν ξεφυλλίζει τις 1366 σελίδες του νομοσχεδίου;
Μια τεράστια μεταρρυθμιστική προσπάθεια. Τι βρίσκει στην πράξη; Μια κωδικοποίηση της υπάρχουσας νομοθεσίας, μαζί με διάφορες μικρορρυθμίσεις.
Λέτε ότι το νομοσχέδιό σας θα βοηθήσει τα ΑΕΙ να υλοποιήσουν την Εθνική Στρατηγική στην Ανώτατη Εκπαίδευση και την Εθνική Στρατηγική Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας. Πού είναι όμως αυτή η Εθνική Στρατηγική και δεν την βλέπουμε;
Στο Ετήσιο Σχέδιο Δράσης του Υπουργείου σας με ημερομηνία 21-12-2021 προβλέπατε ότι θα παρουσιαστεί το πρώτο εξάμηνο του 2022, μαζί με τον νέο νόμο για την ανώτατη εκπαίδευση.
Η κοινή λογική βέβαια λέει, ότι πρώτα παρουσιάζεις το Στρατηγικό Σχέδιο και μετά το θεσμικό εργαλείο. Εσείς δεν παρουσιάζετε καν το Στρατηγικό Σχέδιο.
Αν κοιτάξει κάποιος τις διεθνείς κατατάξεις των Πανεπιστημίων θα δει ότι αυτές εστιάζουν σε κριτήρια όπως:
- η φήμη τους εντός ακαδημαϊκής κοινότητας,
- η φήμη τους στους εργοδότες,
- οι βιβλιογραφικές αναφορές στο ερευνητικό έργο του προσωπικού των ιδρυμάτων.
- η αναλογία φοιτητών-μελών ΔΕΠ,
- αλλά και δείκτες που μετράνε τη διεθνοποίηση των πανεπιστημίων.
Το δικό σας νομοσχέδιο απαντάει στα θέματα αυτά; Ξεκάθαρα όχι.
Αλλά ακόμη και αν αυτός ο πήχης είναι υψηλός για τις δυνατότητες του Υπουργείου Παιδείας στην παρούσα φάση, η πολιτική του ηγεσία αδυνατεί να περάσει και τον πήχη της Έκθεσης Συνεπειών του νομοσχεδίου, που ζητάει από εσάς να δώσετε στοιχεία σε συγκεκριμένα πεδία,
- για το ποσοστό αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που βρίσκουν εργασία στον τομέα των σπουδών τους εντός 6 μηνών από την έναρξη αναζήτησης,
- τον αριθμό πιστοποιημένων Πανεπιστημιακών σχολών,
- τον αριθμό συμμετοχών σε προγράμματα Έρευνας, Τεχνολογίας & Καινοτομίας (διεθνή & εθνικά), ανά Σχολή,
- τον αριθμό έργων/μελετών που έχουν ανατεθεί από τον ιδιωτικό τομέα, ανά Σχολή,
- τη δαπάνη ανά φοιτητή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ανά ΑΕΙ,
- το ποσοστό ενηλίκων που συμμετέχουν σε προγράμματα δια βίου εκπαίδευσης των ΑΕΙ.
Αυτοί οι δείκτες περιλαμβάνονται σε πινακάκια εμπνεύσεως του κ. Γεραπετρίτη στις Εκθέσεις Συνεπειών όλων των νομοσχέδιων που φέρνετε στη Βουλή εδώ και τρία χρόνια. Και κάθε φορά αυτά τα πινακάκια ήταν άδεια!!
Τώρα φέρνετε ένα νέο νομοσχέδιο και δεν μπήκατε στον κόπο να μας δώσετε τα στοιχεία και τη στοχοθεσία σας στα πεδία αυτά.
Προφανώς αυτό το νομοσχέδιο έχει ένα και μόνο βασικό σκοπό:
Να φτιάξετε τα Συμβούλια Διοίκησης των ΑΕΙ κομμένα και ραμμένα στις ορέξεις ολιγομελών ομάδων καθηγητών, που μέσα από το σώμα των 6 εσωτερικών μελών του Συμβουλίου θα καθορίζουν και τα 5 εξωτερικά μέλη και θα διασφαλίζουν την ανέλεγκτη και ανεξέλεγκτη διοίκηση του οργάνου και του Πανεπιστημίου.
Έτσι τα Συμβούλια Διοίκησης, αντί για θεσμικά αντίβαρα στις πρυτανικές υπερεξουσίες, μετατρέπονται σε υποχείρια του πρύτανη που προεδρεύει ΚΑΙ σε αυτά. Έχουμε το φοβερό φαινόμενο ελέγχων και ελεγχόμενος να είναι το ίδιο πρόσωπο.
Απέναντι σε αυτό σύσσωμη η ακαδημαϊκή κοινότητα έχει εξεγερθεί!
Κι αυτό είναι το αποτέλεσμα της απουσίας οποιασδήποτε διαβούλευσης και διαλόγου.
Έχετε ήδη βάλει απέναντί σας τους φοιτητές που τους αντιμετωπίζετε με περιφρόνηση, ενώ υποτίθεται ότι όλα γίνονται γι’ αυτούς.
Τώρα βάλατε απέναντι και τους καθηγητές.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Τόσο στην χώρα μας, όσο και διεθνώς, οι στρατηγικές προσεγγίσεις για την ανώτατη εκπαίδευση θα μπορούσαν να διακριθούν σε 2 βασικές κατηγορίες:
Πρώτη Κατηγορία:
Τα πανεπιστήμια ως γρανάζι στον κεντρικό σχεδιασμό του κράτους
– είτε στο όνομα της ελεύθερης αγοράς, που είναι η νεοφιλελεύθερη προσέγγιση
– είτε στο όνομα της κοινωνίας, που είναι η κρατικίστικη προσέγγιση.
Αυτή την κατηγορία υπηρετούν διαχρονικά και με ιδεολογική συνέπεια τόσο η ΝΔ, όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς έχουν ως κοινό στόχο τον απόλυτο έλεγχο των πανεπιστημίων.
Η ΝΔ για να τα παραδώσει στην φυσική της κοίτη, δηλαδή την αγορά και ο ΣΥΡΙΖΑ για να εκπληρώσει τους διακαείς πόθους και ιδεοληψίες του για την οικοδόμηση ενός κρατικού και όχι δημόσιου Πανεπιστημίου.
Δεύτερη Κατηγορία,
που αποτελεί και τη δική μας αντίληψη:
το Δημόσιο Πανεπιστήμιο με αυτοτέλεια διοικητική και οικονομική
- ως στρατηγικός εταίρος των θεσμικών εκφάνσεων της κοινωνίας, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο
- ως θεσμικός συνδιαμορφωτής του μέλλοντος των κοινωνιών, με καινοτομία, εξωστρέφεια, αριστεία
- και ως καταλυτικός παράγοντας κοινωνικής κινητικότητας με έμφαση στα ευάλωτα κοινωνικά στρώματα.
Το ΠΑΣΟΚ και η δημοκρατική προοδευτική παράταξη διαχρονικά υπηρέτησε και υπηρετεί το μοντέλο του Ανοιχτού και Δημοκρατικού Πανεπιστημίου με διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια.
Έχει ταυτίσει την παρουσία του με τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις στον χώρο της εκπαίδευσης.
Γεώργιος Παπανδρέου: Δωρεάν Παιδεία
Ανδρέας Παπανδρέου: Νόμος Πλαίσιο, εκδημοκρατισμός, άνοιγμα του πανεπιστημίου στην κοινωνία, καινοτομία, στρατηγικός σχεδιασμός
Θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον ο κ. Μητσοτάκης και ο κ. Τσίπρας να μας μιλήσουν κάποια στιγμή για τις μεταρρυθμίσεις της δικής τους παράταξης. Το απόλυτο κενό!
Το νομοσχέδιο της ΝΔ έχει σαφή και απόλυτα προσδιορισμένο στόχο: να εντάξει τα πανεπιστήμια στο ιδεολογικό της αφήγημα.
Το νομοσχέδιο της ΝΔ έχει όνομα: Αγορά
Και επώνυμο: Μητσοτάκης
Προκειμένου να παραδοθεί το πανεπιστήμιο στην αγορά, πρέπει να διαγραφεί από τον χάρτη το πανεπιστήμιο της συμμετοχής και της αυτοτέλειας και να οικοδομηθεί το πανεπιστήμιο της μοναρχίας και του σφιχτού εναγκαλισμού με το κράτος.
Είμαστε υποχρεωμένοι απέναντι στην ιστορία μας, αλλά πάνω από όλα με το βλέμμα μας στο μέλλον των επόμενων γενιών, να αντιταχθούμε με όλες μας τις δυνάμεις σε μια τέτοια προσπάθεια.